"Maria van Hongarije was van 1530 tot 1555 regentes in de Nederlanden voor haar broer Karel V", vult mijn gespreksgenoot gelukkig eerst dit hiaat in mijn kennis van de vaderlandse geschiedenis op. "Ze ging de geschiedenis in als het jongere zusje van de keizer, die van hem weinig bevoegdheden kreeg, en zich door haar politieke onervarenheid moest laten leiden door de Nederlandse raadslieden. Ik heb ooit de wetenschapper geïnterviewd die onder de loep heeft genomen of dat beeld klopt."
In brieven aan haar broer schrijft Maria: "Mijnheer, mijn persoontje is niet geschikt om U erg veel goede diensten te kunnen bewijzen, hoewel de wil er wel is. Ik hoop dat U mij tot aan de dood uw nederige dienares en slavin zult weten.
Deze nederige dienares van de keizer ook vertelt dat ze het pakket voor hem bestemde brieven van de ambassadeurs uit Engeland vast heeft geopend - en haar mening over de inhoud gelijk meestuurt.
"Koningin Maria is levendig en amusant…",. "Verzot op luxe, klein, lelijk, hooghartig, harteloos en wraakgierig. De Hongaren verafschuwen haar, zij veroorzaakt allerlei problemen voor haar man. Ze haat de Venetianen." Dit schreef de Venetiaanse gezant die in 1514 aan het Hongaarse hof kwam. "Zij rijdt de hele dag op steigerende paarden, houdt van feesten en lekker eten op ieder uur van de dag, zodat zij de ene indigestie op de andere stapelt wat de oorzaak is van haar onvruchtbaarheid."
Karel gaf de voormalig koningin van Hongarije uitgebreide bevoegdheden en dat haar nederige uitroepen worden afgewisseld met passages waaruit blijkt dat ze zelfstandig handelt, en ook wel tegen zijn decreten in, waar hij haar meestal gelijk in geeft. Tien jaar later schreven de Venetiaanse gezanten: "Haar karaktervastheid valt niet hoog genoeg te prijzen. Zij bezit ook een grote lichamelijke kracht. Zodra de regeringszaken het toelaten, stijgt zij te paard en gaat op jacht. Sinds lange tijd al is er waarschijnlijk geen vrouw te vinden die ergens beter in is dan zij, vooral niet op het gebied van de paardrijkunst."
Europa was een vat vol tegenstrijdige belangen en vorstendommen met een kort lontje, een strijdtoneel waarop Maria ook nog eens de Battle of the Sexes moest zien te overleven. Het ene moment wendde ze zich tot haar broer als een gelijkwaardige gesprekspartner: "Het lijkt mij dat de Franse koning meer zijn emoties dan zijn verstand gebruikt door zijn leger, dat zover gevorderd was in Luxemburg, te splitsen." Maar even later schreef ze weer als een klein meisje: "Mijnheer, ik vrees dat ik weer te ver ben gegaan. Ik hoop dat u mij wilt vergeven. Het was mijn ijver, die me ertoe bracht en mijn dwaasheid, waar ik meer gebruik van maak dan zou moeten."
"Ik ben er zeker van dat u dat niet zonder te lachen hebt neergeschreven", vertrouwde Karel zijn zuster toe, "en ik moest ook lachen toen ik het las." Deze twee Habsburgse vorsten bevonden zich in een roerige tijd van verbeten oorlogen en moesten ook nog hun genderrollen zorgvuldig uitspelen. Ze wierpen daarvoor het machtigste wapen in de strijd dat ze konden vinden: humor. Karel aan Maria: "Ik schrijf u dit alles om te lachen en om onszelf belachelijk te kunnen maken, want dat heb ik erg nodig."
(Josephine Rombouts, ingekorte versie)
Laatst gewijzigd:
30 januari 2023
link:
https://ngv-stambomen.nl/gdp/index.php/pers/get/5-4027
Gekopieerd!
