Stamboom van Hagenbeek

• Geboren: in 1030 te Constantinopel
• Regentes (1083)
• Overleden: op 27 april 1101 (ongeveer 71 jaar oud) te Constantinopel Monastère du Christ Pantépoptès

Door haar moeder stamt Anne af van de familie Dalassènoi, beroemde officieren sinds het einde van de 10e eeuw, van wie verschillende leden de belangrijke functie van hertog van Antiochië bekleedden en zich onderscheidden door hun pogingen om tussen 1028 en 1038 de keizerlijke macht te grijpen.

Anne Dalassène, echtgenote van Johannes, de broer van Isaac I Komnenos (keizer van Byzantium van 1057 tot 1059), behoort tot de weinige Byzantijnse vrouwen die een bepalende rol speelden in de publieke aangelegenheden van het rijk. Zij stond aan de oorsprong van het huwelijk tussen haar zoon Alexis I Komnenos en de rivaliserende familie Doukas, en was betrokken bij de staatsgreep die Alexis in 1081 aan de macht bracht.

Eenmaal keizer, vertrouwt Alexis zijn moeder de financiën en hoge waardigheden toe. Ze had vijf zonen en drie dochters, en verloor haar echtgenoot in 1067. Kort daarvoor hadden ze samen het monastieke leven aangenomen.

De oude kerk van de Heilige Verlosser Pantepoptès werd waarschijnlijk door Anne gebouwd. Ze trok zich in 1100 terug in het aangrenzende klooster en stierf daar in 1105, waar ze ook werd begraven.

Anne voelde diepe bitterheid toen haar man in 1059 weigerde de troon over te nemen na de abdicatie van zijn broer Isaac. Ze probeerde hem te overtuigen met de woorden:

"Weet je dan niet dat, als een ander het rijk der Romeinen grijpt, hij zich zal haasten om onze familie uit te roeien? Waarom deze dwaasheid begaan en onszelf en onze kinderen blootstellen aan duidelijk gevaar, en het rijk der Romeinen afwijzen dat door iedereen begeerd wordt? Wat heeft deze schadelijke houding voor zin, deze ongepaste kleinmoedigheid? Als je naar mij luistert, haast je dan om het advies van je broer op te volgen en neem de macht."

Ze huilde en smeekte, maar toen haar man bleef weigeren, zweeg ze — gekwetst en woedend.

De opkomst van Constantijn X Doukas wekte bij deze ambitieuze vrouw een felle haat tegen de Doukai-dynastie, die volgens haar de troon van de Komnenen had gestolen. Ze begon een sluwe huwelijksstrategie om het prestige van haar familie te herstellen:

Ze huwde haar dochters uit aan leden van de Taronites en Melissenos-families.

Haar oudste zoon Isaac trouwde met een nicht van de keizerin.

Ze verzette zich fel tegen het huwelijk van Alexis met Irène Doukas, die op 12-jarige leeftijd met hem trouwde in 1078, kort na de dood van haar vader Andronikos Doukas.

Irène’s moeder, Maria van Bulgarije, had ingezien dat verwantschap de sleutel tot overleving was voor aristocratische families, en versnelde het huwelijk na een militaire overwinning van Alexis in januari 1078.