Stamboom van Hagenbeek

Vader: Jean Gaspar Merkus
Moeder: Jeanne Mouchon

• Geboren: op 18 maart 1787 te Naarden
• Overleden: op 2 augustus 1844 (57 jaar oud) te Soerabaja

Merkus werd in 1787 geboren als zoon van predikant Jean Gaspard Merkus (?1813) en Jeanne Mouchon (?1828). Hij trouwde in 1830 te Batavia met Wilhelmina Niclasina Cranssen (1805-1848), schoonzus van Carel Jan Riesz (1791-1856). Uit dit huwelijk werden 5 zonen en vier dochters geboren. Daarnaast had hij een buitenechtelijke dochter.

Hij studeerde rechten te Leiden en vertrok in 1816 als ambtenaar 1e klas naar Batavia. Hij maakte snel promotie en in 1822 werd hij gouverneur van de Molukken.
Hij nam het op voor de miserabele toestand van de lokale bevolking en maakte zich sterk voor de vrije handel in specerijen. Hij trad krachtig op tegen piraterij en gaf in 1828 opdracht voor de expeditie naar Nieuw-Guinea in 1828.
In 1826 werd hij president van het Hooggerechtshof. In 1829 trad hij toe tot de Raad van Indië. In 1840 werd hij benoemd tot waarnemend gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en drie jaar later werd hij definitief benoemd. Hij stierf na anderhalf jaar tijdens een gezondheidsreis naar Soerabaja. Zijn graf is gelegen te Peneleh.

Pieter Merkus was tussen 1841 en 1844 gouverneur van Nederlands-Indië. Zijn volledige titulatuur luidde: gouverneur-generaal van Nederlandsch Indië, commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw, ridder in het Legioen van Eer. Als regerend gouverneur was hij door de Nederlandse koning gemachtigd om een familiewapen te voeren voor zichzelf en zijn nakomelingen.

Een portret van Willem Merkus bevindt zich in het depot van het Rijksmuseum Amsterdam.
Het graf van Pieter Merkus ligt op de begraafplaats Peneleh in Soerabaja.

Na het overlijden van de vader keerde de moeder in 1844 met haar acht kinderen terug naar Nederland, eerst naar Amsterdam en daarna naar Den Haag. Toen ook de moeder in 1848 overleed, werden de kinderen opgevoed door een oom genaamd Charles Guillaume Merkus – een predikant aan de Waalse kerk. De financiële erfenis van de kinderen was aanzienlijk. De familie Merkus behoorde in die tijd tot de meest vooraanstaande families in Nederland. In rang was de familie gelijkgesteld aan de hogere adel en had uitstekende betrekkingen met het Nederlandse koningshuis.