Stamboom van Hagenbeek

Vader: Mar Zutra (Ha David) de Palestine
Moeder: NN de Bavière

• Geboren: ± 500

De "leider van de ballingschap" (Aramees Resh Galouta; Grieks: Æchmalotarcha; Hebreeuws Rosh HaGola, waarbij de termen gola of galout beperkt zijn tot Babylonië), ook wel bekend als exilarch, was de officiële vertegenwoordiger van het machtige Babylonische jodendom bij de lokale autoriteiten. Hij bekleedde een gerespecteerde, door de staat erkende positie, vergezeld van privileges en bevoegdheden, zoals het aanstellen van de twee Geonim (leiders van de Talmoedische academies in Babylonië).

De oorsprong van het exilarchaat is onzeker: volgens de traditie stamt het af van Jehojachin, maar de eerste historische documenten die het vermelden, dateren pas van het einde van de 2e eeuw, onder het Parthische rijk. In ieder geval werd de waardigheid erfelijk doorgegeven binnen een familie die haar afkomst terugvoerde tot het Huis van David, en die door de Babylonische Joden, ten minste sinds de tijd van de Talmoed, als zodanig werd beschouwd. Het ging gepaard met bepaalde prerogatieven, waaronder het benoemen van de directeuren van de Babylonische Talmoedische academies. Het was trouwens niet ongebruikelijk dat de exilarch een hoge academische positie bekleedde.

De functie bleef bestaan tot halverwege de 6e eeuw, onder het bewind van de Arsaciden en de Sassaniden, totdat Mar Zoutra een politiek onafhankelijke staat oprichtte, die hij ongeveer 7 jaar lang vanuit Mahoza bestuurde. Hij werd snel verslagen door Kavadh I, koning van Perzië, die zijn rijk wilde herenigen. Een eerste periode van het exilarchaat kwam ten einde. Het exilarchaat werd hersteld in de 7e eeuw, onder het Arabische rijk. De Ras al-Yahoud ("Prins der Joden") was een belangrijk figuur aan het hof, behandeld met grootse eer en pracht. Zijn daadwerkelijke autoriteit werd echter ondermijnd, enerzijds door de Karaïtische hervormers, die hun eigen tegen-exilarchen aanwezen, anderzijds door de Geonim. Deze laatste, soms gesteund door hofbankiers, kregen steeds meer invloed. Hoewel de functie van Rosh HaGola bleef bestaan, gingen de meeste seculiere functies in de 10e eeuw over op de Geonim.

Het exilarchaat verloor zo veel van zijn macht en verdween uiteindelijk in de 14e eeuw, na 12 eeuwen bestaan, ondanks pogingen om de functie buiten Babylonië nieuw leven in te blazen.