Hmayeak Mamikonian was een Armeense generaal uit de Mamikonian-familie, die in 451 werd gedood. De Armeens-apostolische kerk heeft hem tot heilige verheven. Hij was de zoon van Hamazasp I Mamikonian en Sahakanoysh, uit de Gregoridische familie, afstammend van Gregorius I de Verlichter, de evangelist van Armenië. Deze afkomst plaatste de Mamikonian-familie aan de voorgrond van de Armeense adel. Hij was ook de broer van Vardan II en Hamazaspian Mamikonian.
Bij zijn aantreden begon de Sassanidische koning Yazdgard II met het bekeren van Armenië tot het zoroastrisme. Rond 449 vaardigde hij een decreet uit waarin de Armeniërs werden gedwongen hun geloof af te zweren. In reactie daarop stuurden de adel en de geestelijkheid een manifest waarin zij hun absolute gehoorzaamheid verzekerden, maar elke vorm van afvalligheid weigerden en de Perzische koning het recht ontzegden om zich met religieuze zaken te bemoeien. De koning riep vervolgens de belangrijkste nakhararq (adellijken) bijeen en dwong hen te kiezen tussen bekering of de dood. Ze gehoorzaamden, sommigen zoals Vardan II met tegenzin, maar gebruikten een truc waarbij ze de rituele neerknielingen voor de zon uitvoerden terwijl ze hun gebeden tot God richtten.
De nakhararq keerden terug naar Armenië, vergezeld door zoroastrische priesters die de kerken sloten en tempels bouwden. De edelen, hoewel ze formeel waren afgevallen, reageerden lauw op de ontevredenheid, en het was de geestelijkheid die het volk in opstand bracht. Vardan Mamikonian, zich ongemakkelijk voelend bij de simulatie van bekering waartoe hij gedwongen was en niet tegen de koning, zijn suzerein, wilden vechten, overwoog naar het Oost-Romeinse Rijk te vluchten. De marzban Vasak van Siounie, bezorgd over het mogelijke verlies van zo'n machtige clan, stuurde boodschappers die erin slaagden hem van zijn plan te doen afzien. Vardan nam toen de leiding van de opstand tegen de Perzen op zich en kreeg de steun van het grootste deel van de Armeense adel. Vasak van Siounie had geen andere keuze dan zich bij de opstand aan te sluiten, ondanks zijn onwankelbare loyaliteit aan de Sassaniden.
Zich bewust van zijn numerieke minderheid, stuurde hij een gezantschap naar Constantinopel, bestaande uit zijn broer Hmayeak, Atom Gnouni, Vardan Amatouni en Meroujan Arçrouni. Keizer Theodosius II ontving hen gunstig, maar stierf in 450. Zijn schoonzoon en opvolger, Marcianus, verkoos de vrede met de Perzen te bewaren om tegen Attila te kunnen vechten, die Pannonia bezette en Constantinopel bedreigde.
In mei 451 stuurde Yazdgard II een leger naar Armenië dat het leger van Vardan Mamikonian op 2 juni 451 in Avarayr verpletterde. Vardan Mamikonian werd gedood in het gevecht, en Vasak van Siounie onderwierp zich aan de koning, waarbij hij verzekerde dat hij slechts onder dwang aan de opstand had deelgenomen. De guerrillaoorlog tegen de Perzen ging echter door en Hmayeak, die uit Constantinopel was teruggekeerd, nam de leiding en bezette Taïq met twee metgezellen, Artèn Kabelean en Varaz-Chapouh Palouni. Vasak van Siounie trok met een leger naar de regio om hen te confronteren en versloeg en doodde Hmayeak tijdens een schermutseling nabij Artanoudji.
Hij was getrouwd met Dzoyk Arçrouni, vermoedelijk de zus van Meroujan Arçrouni die hem naar Constantinopel had vergezeld. Ze kregen de volgende kinderen:
Vahan I de Grote, overleden tussen 503-510, toekomstige marzban
Vard, overleden rond 509/514, ook toekomstige marzban
Vasak, generaal in 485
Artasès Dzoyk Arçrouni had een zus, Anouyshvram Arçrouni, getrouwd met Aršousha van Gogarène, die samen met vele edelen, waaronder de zonen van Hmayeak, in Perzische gevangenschap werd gehouden na de opstand van 451. In 455 slaagde hij erin zijn vrijheid en die van zijn neven te verkrijgen en voedde hen op samen met zijn eigen kinderen.
Laatst gewijzigd:
16 februari 2025
link:
https://ngv-stambomen.nl/gdp/index.php/pers/get/5-92306
Gekopieerd!
