Stamboom van Hagenbeek

Vader: Hamayaek II Hmyeak Mamikonian
Moeder: Dzoik Vram Arsakouny Arçrouni

• Geboren: circa 480
• Gouverneur d'Arménie Sparapet d'Arménie Marzban d'Arménie, Nakharar de Taron
• Overleden: in 573 (ongeveer 93 jaar oud)

Moushegh II, ook wel Mouschel II Mamikonian, was een Armeense edelman uit de familie der Mamikonian, die sparapet ("opperbevelhebber") was in 575 en marzban ("gouverneur") van 591 tot 591.

Hij wordt genoemd als de 22e ondertekenaar van het tweede concilie van Dvin en was de zoon van Hmyeak Mamikonian, die zelf de zoon was van Vard Mamikonian. In 588 kwam de Perzische generaal Bahram-i-Chubin in opstand tegen de Sassanidische koning Hormizd IV. Hormizd was al impopulair en werd vervolgens afgezet en verblind door de grootheden van het koninkrijk, die zijn zoon Khosro II op de troon zetten. Maar Bahram-i-Chubin gaf zich niet gewonnen en riep zichzelf uit tot koning onder de naam Vahram VI en marcheerde naar Ctesiphon. Khosro zocht toevlucht in Byzantium en beloofde keizer Mauricius om gebieden, waaronder een deel van Armenië, af te staan in ruil voor hulp om zijn troon te heroveren. Aan de andere kant probeerde Vahram VI de steun van de nakharar, waaronder Moushegh Mamikonian, te kopen, maar de meeste kozen ervoor om Khosro en Byzantium te steunen, zowel uit loyaliteit aan de Sassanidische dynastie als uit solidariteit tussen christenen.

Aan het hoofd van een leger van vijftienduizend man sloot Moushegh Mamikonian zich aan bij het Byzantijnse leger, dat het leger van Vahram versloeg bij Balaroth, nabij Ganzak (het huidige Azerbeidzjan). Vahram vluchtte en werd kort daarna vermoord. De betrekkingen tussen Khosro en Moushegh verslechterden echter snel. Hij werd belasterd door Khosro's entourage, die hem liet oproepen om hem te arresteren. Moushegh, wantrouwend, verscheen met een groep van veertig soldaten, en Khosro zag af van zijn plan. Moushegh zocht toevlucht in zijn lenen, die op Byzantijns grondgebied lagen, maar Mauricius reageerde niet, omdat hij het risico niet wilde nemen om de alliantie met Perzië te verbreken. Verontwaardigd door de onoprechtheid van Perzië en Byzantium, legde Moushegh zijn functies als marzban en sparapet neer en trok zich terug op zijn domeinen. Volgens Sebeos gaf Mauricius hem een bevel in Europa, en hij kon nooit meer terugkeren naar Armenië. Door op deze manier de leiders van de Armeense adel te verwijderen, kon hij zijn beleid van romanisering en de-Armenisering van Armenië beginnen. Volgens Christian Settipani stierf hij in 593.

Volgens Cyrille Toumanoff had hij de volgende kinderen:

Vahan de Wolf (gestorven in 606)
Marie, getrouwd met Vard I Artsrouni Misschien Vardan, genoemd in 555

Aan de andere kant beschouwt Christian Settipani Vahan de Wolf als een fictief personage en schrijft hij Moushegh een hypothetische zoon toe, genaamd Hamazasp, genoemd als naxarar in 594.

Bronnen:

Cyrille Toumanoff, Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle: Tables généalogiques et chronologiques, Rome, 1990, p. 506.
Christian Settipani, Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle, Parijs, de Boccard, 2006, p. 133-137.

René Grousset, Histoire de l'Arménie des origines à 1071, Parijs, Payot, 1947.