Stamboom van Hagenbeek

• Geboren: ± 280
• Overleden: in 340 (ongeveer 60 jaar oud)

De eerste serieuze waarschuwingen begonnen halverwege de derde eeuw, met de dood van Decius in 251 in Pannonië, tegen de Goten. Hij was de eerste Romeinse keizer die in gevecht stierf bij het bestrijden van barbaren. In 260 werd keizer Valerianus gevangengenomen door de Perzen aan de oostgrens. Tegelijkertijd, verlaten door de Romeinse administratie en slachtoffer van gewapende invallen, benoemde Gallië een dissidente keizer in de persoon van generaal Postumus. Het rijk werd uiteindelijk in zijn volledigheid hersteld door de Illyrische keizers, beginnend met Aurelianus in 274. Op zijn bevel evacueerden de Romeinen in 275 de Decumatische velden, het gebied tussen de Rijn en de Donau, om hun verdedigingslinies te verkorten. Dacië (het huidige Roemenië) werd aan de Goten overgelaten. Het rijk herstelde enigszins.

In de daaropvolgende eeuw verliep de penetratie van de barbaren in het oude Romeinse rijk vooral vreedzaam. Immigranten werden ingehuurd als legioensoldaten of als landarbeiders om de leegten op te vullen die waren ontstaan door de afname van geboortes.