Woonde Maasland. Eigenaar van land in het ambacht van Maasland vermeld 25 september 1341.
"Hein Allaertsz. wordt beschouwd als vader van Allaert Heynenz. In de literatuur vindt men nogal wat verkeerde interpretaties betreffende dit geslacht. Aan Hein Allaertsz. wordt wel een dochter Ane toegeschreven, die trouwde met Claes Toude, waarmee hij in veel kwartierstaten voorkomt. Dit berust echter op een verkeerde interpretatie van het kwartierwapen met twee zalmen op de grafsteen in 't Woudt, dat ten onrechte aan deze familie werd toegeschreven.
Het betreft echter het wapen van een zekere Jan Symonsz., van wie geen geslachtsnaam bekend was. Men vindt wel de naam TSYMENEN onder een van de wapenafbeeldingen op twee familieportretten van het geslacht Van der Burch als verbastering van zijn patroniem."
Wordt in 1341 met zijn broer Pieter Allaertsz. te Maasland als getuige vermeld bij een overdracht van land. De betreffende oorkonde bevindt zich in het archief van de Ridderlijke Duitsche Orde te Utrecht. Het betreft een schenking door de schout van Maasland aan het Duitsche Huis te Utrecht.
Er zijn inderdaad diverse aanwijzingen dat de naam en het wapen Van Oegstgeest reeds in de zestiende eeuw een (overigens niet geheel duidelijke) plaats innamen in de herinneringscultuur van de Delftse Van der Burch'en. Het wapen Van Oegstgeest - een ankerkruis - komt weliswaar niet voor op de grafzerk in de kerk van 't Woudt, wat gezien de rangschikking van de vier wapens in een matrilineaire reeks, met de kinderen van Aem Heynricxz. als uitgangspunt, niet behoeft te verwonderen. Maar wel kwam het wapen Van Oegstgeest voor op gebrandschilderde glazen, op familieportretten en als kwartierwapen op de grafzerk van een zoon van Aem Heynricxz.'s broer Aernt Thou Heynricxz., te weten van "IJsbrant Tou Arentszoon", overleden 13 okt. 1531 (GA Delft, archief van de familie Van der Burch, nr. 1, dl. 2, p. 171). Dit laatste impliceert echter dat de relatie met Van Oegstgeest niet via Margriet, de dochter van Jan Symonsz., maar via de twee broers Aem en Aernt Thou Heynricxz. gezocht moet worden.
Het wapen Van Oegstgeest - een ankerkruis - lijkt mij pas in de zestiende eeuw aan een voorouder van Aem Heynricxz. en Aernt Thou Heynricxz. te zijn toegekend. Ik vermoed dat het teruggaat op de naam Van Oegstgeest, die bij het voorgeslacht van Aechte Dirc Claesz.dr. - de moeder van IJsbrant Dircsz. of Aechtenz. - aangetroffen wordt; een broer van haar vader heette Willem van Oegstgeest Claes Ruyschenz. In dat geval is het in de zestiende eeuw gebezigde wapen Van Oegstgeest afgeleid van de naam die nog in de herinnering voortleefde, hoewel Willem van Oegstgeest Claes Ruyschenz. niet het ankerkruis gevoerd heeft. Hij was enkel vernoemd naar zijn grootvader van vaderskant Willem van Oegstgeest - volgens C. Hoek een zoon van Ghisekijn van Ammers - en deze op zijn beurt vermoedelijk naar een gelijknamigevoorvader van moederskant.
Nagenoeg gelijktijdig zijn in september 2012 twee waardevolle boeken verschenen: een voorbeeldige dorpsgeschiedenis en een imposante genealogie. Het betreft "'t Woudt. De rijke geschiedenis van het kleinste dorp van Nederland" door Jacques Moerman en "De geschiedenis van de familie Zuiderent. Een oer-Vlaardings geslacht uit Maasland, 'zijnde van den wapene van Oestgeest'" door E.A. Zuiderent en A. Zuiderent. De twee werken hebben twee raakpunten: Heyn Allaertsz., vermeld in 1341, en de naam en het wapen Van Oegstgeest. Op deze punten wil ik allereerst ingaan, alvorens op de beschouwingen van Jacques Moerman nog enig commentaar te geven.
Heyn Allaertsz. wordt in de dorpsgeschiedenis van 't Woudt op p. 58 genoemd als schoonvader van Claes Toude Aerntsz. en zou het zelfde wapen gevoerd hebben als Van Brakel en Jan Symonsz. Het blijkt te gaan om het wapen met twee paalsgewijs geplaatste vissen, afgebeeld op de grafsteen in de kerk van 't Woudt. P.C.J. van der Krogt en C. Hoek hebben in hun artikel Stamreeks Van der Burch ('t Woudt - Delft) in "Hollandse stam- en naamreeksen", 1988, op p. 38 opgemerkt: "Het
wapen met de afgewende paalsgewijs geplaatste vissen, dat door Francois van der Burch toegeschreven wordt aan de familie Van Brakel, maar in de zestiende eeuw ook wel aan een geslacht Tsmijnen, wordt in de veertiende eeuw gevoerd door het geslacht Van Steenvoorde te Rijswijk en door een naamloos geslacht te Maasland. De naam Tsmijnen, ook Tsijmenen is kennelijk corrupt: wellicht is het een foutieve lezing van Heijmenz. of Hemenz., patroniemen die voorkomen bij het betreffende Maaslandse geslacht. Een tak van dit geslacht, die zich te Rotterdam vestigt, noemt zich Van Huytgenshoeck en voert dit wapen volgens de wapenkaart van de Rotterdamse vroedschappen, wat wel een late bron is."
Wat het wapen met de twee vissen (zalmen) betreft, voor de toeschrijving aan het geslacht Van Brakel geldt m.i. wat Van der Krogt en Hoek even tevoren in een ander verband hadden opgemerkt: "De betrouwbaarheid van de omstreeks 1610 door Francois van der Burch gevonden familienamen kan dan ook sterk betwijfeld worden." Met betrekking tot het zalmen-wapen van het Rotterdamse geslacht Van Huytgenshoeck, afstammend van Pieter Allertsz. (Huytgenshoeck), hiervan weten wij thans dat laatstgenoemde het wapen van zijn moeder Margriet (Griet) Pietersdr. (gehuwd met Allert Jansz., wonende in Hutjeshoek) aangenomen heeft, die een kleindochter van Jan Symonsz. was, vgl. De Nederlandsche Leeuw, jg. 125 (2008), p. 129, noot 7. Dat Van der Krogt en Hoek het geslacht Van Huytgenshoeck op grond van Pieter's patroniem Allertsz. als een tak beschouwden van "een naamloos geslacht te Maasland" (waarin de naam All(a)ert veel voorkwam en dat thans in de vorm van "De geschiedenis van de familie Zuiderent" een lijvige monografie verkregen heeft), is in het licht van de inzichten van destijds begrijpelijk. Maar op grond waarvan dit naamloze geslacht volgens hen een wapen met twee vissen gevoerd zou hebben, vraagt om een nadere toelichting. De reden is de voor hen
onverklaarbare en derhalve door hen corrupt geachte naam Tsmijnen of Tsijmenen. (Deze naam komt voor als onderschrift bij het vissen-wapen op twee familieportretten van het geslacht Van der Burch, vgl. de afbeelding op p. 62 van het boek van Jacques Moerman.) In plaats van daarin het patroniem Symonsz. te herkennen, hielden Van der Krogt en Hoek het voor "een foutieve lezing van Heijmenz. of Hemenz., patroniemen die voorkomen bij het betreffende Maaslandse geslacht".
Met name zal hierbij de vermelding van "Allairt Hemenz." in een leenakte een rol gespeeld hebben. In "De geschiedenis van de familie Zuiderent" wordt op p. 97 opgemerkt: "In de leenvolging bij leen 14 van Hodenpijl in Ons Voorgeslacht, 1965, blz. 229 vinden we de naam Allairt Hemenz., wat waarschijnlijk op een foute transcriptie berust. Heim is niet dezelfde naam als Hein. De laatste twee letters van Hein zijn niet altijd duidelijk te onderscheiden van m, waarmee Heinenz.
gemakkelijk als Hemenz. geinterpreteerd kan worden (J.F. Jacobs)." Het zijn bovenstaande m.i. onjuiste interpretaties van Van der Krogt en Hoek - dus Huytgenshoeck, Tsijmenen en Hemenz. - die ten grondslag liggen aan hun toekenning van het vissen-wapen aan het naamloze Maaslandse geslacht en met name aan een van zijn oudste representanten Heyn Allaertsz. Op grond van Hoek's interpretatie van de wapens op de grafzerk in de kerk van 't Woudt hebben Van der Krogt en Hoek Heyn Allaertsz. als mogelijke schoonvader van Claes Toude Aerntsz. aangemerkt ("Hollandse stam- en naamreeksen", 1988, p. 38, 40, vgl. K.J. Slijkerman, "Duizend jaar voorgeslacht. Een overzicht van ca. 3000 kwartieren van Kees Jan Slijkerman", 1987, p. 275, 277 noot h, 291, 295, 296, 301) - waarin Jacques Moerman hen volgt. Niet zo de beide auteurs Zuiderent in hun familiegeschiedenis op p. 97: "Hein Allaertsz. wordt beschouwd als vader van Allaert Heynenz. In de literatuur vindt men nogal wat verkeerde interpretaties betreffende dit geslacht. Aan Hein Allaertsz. wordt wel een dochter Ane toegeschreven, die trouwde met Claes Toude, waarmee hij in veel kwartierstaten voorkomt. Dit berust echter op een verkeerde interpretatie van het kwartierwapen met twee zalmen op de grafsteen
in 't Woudt, dat ten onrechte aan deze familie werd toegeschreven.
Het betreft echter het wapen van een zekere Jan Symonsz., van wie geen geslachtsnaam bekend was. Men vindt wel de naam TSYMENEN onder een van de wapenafbeeldingen op twee familieportretten van het geslacht Van der Burch als verbastering van zijn patroniem." Over naam en wapen Van Oegstgeest is naar aanleiding van het boek van Freek Lugt, "Het goed van Oestgeest" (2009), door mij hiervoor al het nodige gezegd. Te wijzen valt nog op de ongezouten kritiek van Kees Kuiken op dit boek in De Nederlandsche Leeuw, jg. 128 (2011), p. 41-42. Jacques Moerman neemt niettemin Lugt's zienswijze au serieux. De geslachten Van Oegstgeest en Heerman van Oegstgeest, die beide het ankerkruis in hun wapen voerden, hebben evenwel niets met Margriet, de eerste vrouw van Jan Symonsz., en met de naar haar vernoemde dochter Margriet uit zijn tweede huwelijk te maken. De naam Van Oegstgeest is m.i. uit het voorgeslacht van moederskant van IJsbrant Dircxz. afkomstig en het wapen Van Oegstgeest met het ankerkruis is er pas veel later mee in verband gebracht. Dat dat wapen ook op de grafsteen van IJsbrant Thou Heynricxz.z. uit 1531 is aangebracht, sluit m.i. de herkomst van de kant van Jan Symonsz. uit. Dat ik volgens Jacques Moerman (p. 59) deze opvatting "steun", is niet zo verwonderlijk, daar zij van mij afkomstig was.
Los van het vorenstaande speelt het wapen Van Oegstgeest met het ankerkruis een cruciale rol in de bewijsvoering m.b.t. de afstamming van de familie Zuiderent van het eerder genoemde "naamloze geslacht uit Maasland". Wij weten nu dat het om een geslacht van welgeborenen gaat, dat in een sententie van het Hof van Holland uit 1468 als "van den wapene van Oestgeest" aangeduid werd en dienovereenkomstig nog in de zeventiende eeuw een ankerkruis in zijn wapen voerde.
Om nog kort op het betoog van Jacques Moerman in te gaan: De vader van Claes Toude is niet met zekerheid bekend. De Aernt Toude die hij als diens vader opvoert, is vermoedelijk niet identiek met Aernt de Ouden uit 1299. De laatstgenoemde wordt door Van der Krogt en Hoek als grootvader van moederskant van de eerstgenoemde beschouwd, zulks op grond van een afwijkend wapen. Terecht laat Jacques Moerman overigens de gedachte (nog als optie te vinden bij Van der Krogt en Hoek) los, dat Aefgen Willemsdr. de laatste vrouw van Heyndrick Aemsz. (van der Burch) zou zijn geweest; ik zelf betwijfel dat zij uberhaupt een vrouw van hem is geweest.
Ik heb de indruk dat Jacques Moerman de zienswijzen van de zeventiende-eeuwse Van der Burch-genealogieen, Van der Krogt en Hoek, Freek Lugt en mij harmoniseert, zonder in te zien dat de respectieve interpretaties van de kwartierwapens op de grafsteen in de kerk van 't Woudt - zeker die van de voorgaanden en die van mij - elkaar voornamelijk uitsluiten. Hij heeft kennelijk wel mijn visie geaccepteerd dat het wapen met de twee zalmen op de grafsteen in de kerk van 't Woudt dat van Jan Symonsz. is, van wie nakomelingen zich trouwens Van der Salm / Van der Zalm zijn gaan noemen, maar houdt tegelijk vast aan Heyn Allaertsz. als herkomst van dat wapen. Over (Heerman) van Oegstgeest volgt hij helaas de overlevering tot en met Freek Lugt zonder mijn bezwaar daartegen (de grafsteen van IJsbrant Thou Heynricxz.z. met het Van Oegstgeest-wapen met name) mee te wegen.
Deze kritische opmerkingen staan overigens - het zij uitdrukkelijk gezegd - in geen verhouding tot de waardering die ik voor de historicus Jacques Moerman en zijn geschiedenis van 't Woudt heb.
Bron: Van der Burch - Jacobs-Schumacher - [[http://www.jacobs-schumacher.eu]]
Relaties:
Relatie met onbenoemde persoon
Laatst gewijzigd:
5 januari 2025
link:
https://ngv-stambomen.nl/gdp/index.php/pers/get/5-6920
Gekopieerd!
