Stamboom van Hagenbeek

Vader: Wibrand Kampengaburen
Moeder: NN

• Geboren: ± 1175 te Rinsumageest Klaarkamp
• Kruisvaarder
• Overleden: ± 1215 (ongeveer 40 jaar oud) te Rinsumageest Klaarkamp

Het klooster stond op een terp van vier meter hoog, met daarop de huizen en een soort beschermingsmuur. Het klooster was verder beveiligd door een gracht. In deze omgeving hebben honderden jaren lang monniken en lekenbroeders gewoond. Lekenbroeders zijn monniken die vooral handenarbeid doen. Ze dragen grijze kappen en doen het werk op de uithoven zoals de Schierstins. De kloosterregels voor de lekenbroeders zijn minder streng dan die van de monniken.

De monniken van Klaarkamp handelden in graan, wol, hout, turf, stenen, zout vlees, boter en kaas. Ook handelden ze in stenen, waarvan ze er duizenden moeten hebben gebakken. Die stenen noemen we kloostermoppen of 'oude Friezen'. Het zijn vrij grote, geelrode bakstenen, die gebruikt werden voor het bouwen van kerken in de buurt. Voor het bakken van al die stenen hadden de monniken klei nodig. Door het afgraven van de klei is waarschijnlijk het Klaarkampstermeer ontstaan. In de loop der jaren polderden de monniken ook heel veel land in. Hun schepen gingen via Dokkum zelfs naar de Oostzee en naar steden in Vlaanderen.

Hierboven zie je het terrein van Klaarkamp volgens een oude kadasterkaart. De twee boerderijen van het kaartje staan er nu nog (langs de Klaarkampsterweg). Als je goed kijkt naar de kaart, dan kun je aangeven hoe de grachten en vaarten rondom Klaarkamp gelopen moeten hebben. Ik heb met een blauwe kleur aangegeven wat volgens mij water was.


Hard leven


Waarom wordt iemand monnik? Het leven van deze monniken lijkt immers erg zwaar. De dag begon 's ochtends al heel vroeg, met de eerste van zeven korte kerkdiensten. De kerk was niet verwarmd en tot aan de veertiende eeuw zaten er ook geen ramen in. Na deze eerste dienst begon het werk, afgewisseld met de overige kerkdiensten; 7 diensten op een dag; 7 dagen per week; week in week uit een leven lang. 's Middags om één uur werd er pas voor het eerst gegeten. De monniken waren dan al vele uren uit bed.

Het werk werd zwijgend gedaan. Dat werk kon van alles zijn, want er moest veel gebeuren in zo'n groot klooster. Klaarkamp had zo'n 4000 hectare grond. Een deel daarvan werd verhuurd aan zo'n 80 boeren en de rest werd bewerkt door het klooster zelf, net als de uithoven van het klooster. De monniken haalden turf uit Veenwouden, ze hadden schepen, gaven les, schreven boeken, polderden land in, en ga zo maar door. Het ene werk was populairder dan het andere werk. Een monnik schreef: "De meeste monniken houden meer van handenarbeid dan van studeren."

Bij monniken denken wij aan vrome, rustige broeders. Maar het kloosterleven in Klaarkamp verliep niet altijd even rustig. Er waren periodes van bloei en achteruitgang. Bij een ruzie tussen het klooster van Ferwerd en Klaarkamp werden vier monniken van Klaarkamp gedood. In 1524 werd de abt van Klaarkamp doodgestoken door een monnik. De abt ergerde zich aan het drankgebruik van de man. De monnik vluchtte naar Leeuwarden, maar werd gevangen genomen en in Klaarkamp opgesloten in een cel die bijna volledig dichtgemetseld was.