Stamboom van Hagenbeek

• Vermeld in 1180
• Door graaf Heinrich von Dale in leen gegeven Oberhof Haus Hagenbeck in 1188 Haus Hagenbeck in Dorsten - Holsterhausen, an der Lippe gelegen, 1188 verlehnter Oberhof des Grafen Heinrich von Dale

Gerhardus von Hagenbeck wordt genoemd als een lid van een oud Westfaals adellijk geslacht, de familie Hagenbeck. Dit geslacht had zijn oorsprong in het gebied rond Dorsten, in de huidige Kreis Recklinghausen, Duitsland. Gerhardus de Hagenbeck wordt voor het eerst vermeld in 1217 als getuige bij een overdracht van goederen aan het klooster Marienborn. De familie Hagenbeck speelde een belangrijke rol in de middeleeuwen, met leden die als ridders en ministerialen dienden voor de bisschoppen van Münster. Hun bezittingen en invloed strekten zich uit over verschillende gebieden, waaronder leengoederen van abdijen en bisdommen.

In 1150 is in het Heberegister van de Abdij van Werden het Hauptstaatsarchiv Dusseldorf een oorkonde gevonden waarin wordt gemeld dat Gerhardus in Hagenbeke nabij de Lippe tussen Schermbeck en Dorsten aan rentmeesters uit het Russchede, tienden moet betalen. Deze rentmeesters zijn bezig met het innen van tienden voor henzelf of voor de bisschop inzake wijn-amforen en varkens.

Haus Hagenbeck in Dorsten - Holsterhausen, gelegen aan de Lippe, was in 1188 een leen, waaronder een hoofdhoeve van graaf Heinrich von Dale. De eerste schriftelijke vermelding die tot nu toe is gevonden, dateert uit het jaar 1217. Daar wordt melding gemaakt van de Heren von Hagenbeck, die hun gelijknamige stamresidentie in Holsterhausen hadden.

Het Ravensberger Regestenbuch vermeldt onder nummer 210 een overzicht van inkomsten, rechten en goederen, dat priester Eberhard, kapelaan van graaf Heinrich von Dale, op diens verzoek moest opstellen. In deze lijst, gebaseerd op het jaar 1188 en vervolgens aangevuld, wordt onder andere Hagenbeck bij Hervest (in Dorsten - Holsterhausen) als hoofdhoeve vermeld.

Toen in Lippramsdorf in 1230 het klooster Marienborn werd gesticht, gaf Gerhard de Dingden land uit Hagenbeck als grondtoewijzing. In 1317 beleende graaf Otto van Ravensberg de ridder Menco dictus Heydene met de vrijheerlijkheid Heiden, dat zich uitstrekte over de parochies Heiden, Ramsdorf, Reken, Lembeck, Wulfen, Lippramsdorf, Hervest, Schermbeck, Erle, Raesfeld en de buurtschap Marbeck. In 1374 was het zuidelijke deel van deze vrijheerlijkheid in het bezit van de familie von Raesfeld zu Ostendorf, waar het ook tot het einde van het oude rijk bleef. Holsterhausen viel via de parochie Hervest binnen het district van deze vrijheerlijkheid.

Bij Haus Hagenbeck hoorde het patronaat over de kapel St. Antonius in Holsterhausen, die gewijd was aan de heilige kluizenaar en monniksvader (oprichter) Antonius. Holsterhausen behoorde tot de parochie Hervest. Na de verheffing tot een zelfstandige parochie in 1443 werd de kapel uitgebouwd tot parochiekerk en voorzien van de nodige inkomsten. De parochie moest na 1443 bijdragen leveren aan de kerk in Hervest. Een herindeling van Altschermbeck naar Holsterhausen vond plaats in het jaar 1900. Tot het aartsdiakonaat van de vicedomus in het bisdom Münster behoorden rond 1660 naast Holsterhausen ook Ascheberg, Bork, Bösensell, Darup, Everswinkel, Haltern, Handorf, Hervest, Hullern, Lembeck, Lippramsdorf, Nordkirchen, Ostbevern, Rhade, Rorup, Stromberg, Südkirchen, Telgte, Westbevern, Wulfen en verder in Nederland Eibergen en Geesteren.

In Holsterhausen werd op Haus Hagenbeck in 1496 de vicarie St. Anna gesticht. Rond 1500 behoorde Holsterhausen, samen met delen van de Vest of het ambt op de Braem, namelijk met Brünen, Raesfeld en Erle, tot het Drostenambt Dinslaken. Drosten van het ambt of 'land' Dinslaken werden tijdelijk ook geleverd door de familie von Hagenbeck. De zetel van de drosten was Schermbeck.

In 1329 werd de rechtsmacht over het gerecht Schermbeck verdeeld. Het gebied ten oosten van de (oude) Schermbecker kerk viel onder ridder Wessel von Lembeck, het westelijke gebied onder de graaf van Kleef. Pas later kwam Holsterhausen door een verdeling bij het met Burg Lembeck verbonden gerechtelijk district (dat Altschermbeck, Erle, Hervest, Holsterhausen, Lembeck, Rhade, Wulfen en aanvankelijk ook nog Lippramsdorf en Raesfeld omvatte) en de heerlijkheid Lembeck.