Hij was een zoon va
n hertog Diederik van Opper-Lotharingen en Gertrudis van Vlaanderen, dochter van graaf Robrecht I de Fries. Als kleinzoon van graaf Robrecht de Fries kon hij na de moord op Karel de Goede in 1127 via zijn moeder Gertrudis rechten doen gelden op de troon van Vlaanderen. Hij nam de strijd op tegen Willem Clito, eveneens in de moederlijke lijn afstammend van de Vlaamse graven en door de Franse koning Lodewijk VI als graaf aan Vlaanderen opgedrongen. Met de steun van de Vlaamse steden, voornamelijk Gent en Brugge, versloeg Diederik zijn tegenstander en kon hij zich in maart 1128 in Vlaanderen als graaf doen erkennen. Toen Willem Clito enkele maanden later overleed was zijn positie voortaan onbetwist. In de strijd tussen Frankrijk en Engeland probeerde hij een neutrale positie te bewaren, hetgeen de Vlaamse handel ten goede kwam. Onder zijn bewind konden de steden zich ontwikkelen en werden de instellingen organisatorisch hervormd. Door zijn (tweede) huwelijk (1139) met Sybilla van Anjou, wier vader Fulco koning van Jeruzalem was, begon hij een bijzondere belangstelling voor het Oosten aan de dag te leggen. Hij ondernam vier reizen naar het Heilige Land, waarvan hij de vermeende relikwie van het H. Bloed (bewaard te Brugge) zou hebben meegebracht. Tijdens zijn derde reis (1157?1159) vertrouwde hij het regentschap toe aan zijn zoon Filips van de Elzas, aan wie hij vóór zijn vierde reis, einde 1164, definitief de regering overliet. Graf von Flandern (7.6.1127), gewond bij Aalst
Dit belangrijke graafschap bestond in de 13e eeuw uit Frans Vlaanderen, Waals Vlaanderen en Maritiem Vlaanderen. De voornaamste steden waren: Gent, de hoofdstad, Brugge, Ieper en Kortrijk. Na het uitsterven van de eerste dynastie van Karolingische graven kwam het in verschillende handen terecht, en viel uiteindelijk toe aan Thierry van de Elzas, zoon van de hertog van Lotharingen. Zijn zoon, Filips van de Elzas, volgde hem op in 1168; hij trachtte zijn voogdij over Filips August uit te oefenen door hem zijn nicht Isabella van Henegouwen tot echtgenote te geven. De zus van graaf Filips, Margaretha van Vlaanderen, huwde met Boudewijn van Henegouwen, die in 1191, bij de dood van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen werd onder de naam Boudewijn VIII. Zijn opvolger, Boudewijn IX, werd in 1204 tot keizer van Byzantium uitgeroepen, tijdens de vierde kruistocht. Zijn dochter, Johanna van Vlaanderen, opgevoed aan het Franse hof, huwde in 1206 met Ferdinand van Portugal, die bij Bouvines gevangen werd genomen en tot 1227 in gevangenschap bleef bij Filips August.
Thierry van de Elzas (1099 – † 17 januari 1168)
Zoon van hertog Thierry II van Lotharingen (Thierry de Dappere) (ca.1055 – † 1115) en van Gertrude van Vlaanderen (ca.1070 – † 1117), zelf dochter van graaf Robrecht I van Vlaanderen, genaamd de Friese, en van Gertrude van Saksen.
Heer van Bitche (data onbekend) en graaf van Vlaanderen van 1128 tot 1168.
Weduwnaar in 1133 van Margaretha van Clermont (weduwe van Karel de Goede), die hem slechts één dochter naliet.
Hertrouwde bij aankomst in Palestina met Sybille van Anjou.
Na de moord op Karel de Goede in 1127, claimt Thierry het graafschap Vlaanderen als kleinzoon van graaf Robrecht de Friese. Maar koning Lodewijk VI stelt zijn beschermeling en zwager Willem Clito aan als graaf. Willems beleid en houding tegenover de Vlaamse vrijheden maken hem snel impopulair in de steden, en tegen het einde van het jaar roepen Brugge, Gent, Rijsel en Sint-Omaars Thierry uit tot graaf.
Thierry aarzelt niet, trekt naar Vlaanderen, sluit zich aan bij het keizerlijke deel van het graafschap en begint de strijd tegen Willem. Op verzoek van Lodewijk VI wordt Thierry geëxcommuniceerd door de aartsbisschop van Reims. Lodewijk VI belegerde Rijsel, maar moet zich terugtrekken vanwege Engelse dreiging: Hendrik I van Engeland, oom van Willem, heeft zijn rechten op Vlaanderen aan Thierry overgedragen en steunt hem.
Thierry lijdt nederlagen bij Tielt en het kasteel van Oostkamp, vlucht naar Brugge, en trekt zich uiteindelijk terug in de vesting van Aalst, waar Willem, geholpen door Godfried met de Baard en de Fransen, hem belegerde. De aanval zou zijn ingezet, ware het niet dat Willem Clito op 27 juli 1128 plotseling overleed: Thierry is nu de enige graaf.
In 1128 start hij zijn regering in Gent en wordt erkend door alle steden van het graafschap en door de koning van Engeland, die de Engelse heren in Vlaanderen het leenhulde laat afleggen aan Thierry. Vanaf 1132 legt de nieuwe graaf hulde af aan Lodewijk VI, en de ondernemingen van Boudewijn IV van Henegouwen, laatste pretendent op het graafschap Vlaanderen, worden onderdrukt.
Een kenmerk van Thierry’s leven is het aantal reizen naar het Heilige Land: hij neemt viermaal het kruis op. 1139:
Eerste kruistocht, na het invoeren van nieuwe politieverordeningen in het graafschap. In Palestina treft hij verdeeldheid aan en onderscheidt zich in een succesvolle expeditie tegen Caesarea (Caesarea van Filips, gesticht door Herodes Filips). Deze overwinning bezorgt hem de hand van Sybille van Anjou, weduwe van Willem Clito. Sybille is dochter van Foulques V van Anjou, koning van Jeruzalem – een prestigieus huwelijk.
Hij vecht aan de zijde van zijn schoonvader Foulques V bij de invasie van de Gileadheuvels, een bergachtig gebied ten oosten van de Jordaan.
Hij keert snel terug naar Vlaanderen om tussenbeide te komen in de conflicten rond het hertogdom Neder-Lotharingen. Thierry beantwoordt de oproep van de regentenraad van Godfried III en onderdrukt de opstand van twee rebellerende heren bij Vilvoorde; hij ontvangt de leenhulde van de hertog van Brabant.
1147: Tweede kruistocht. Hij onderscheidt zich bij de oversteek van de Meander en woont in 1148 de grote vergadering bij te Ptolemaïs, met koning Lodewijk VII, keizer Koenraad III van Hohenstaufen en koning Boudewijn III van Jeruzalem.
Hij vecht bij de slag van Attalia en sluit zich aan bij het leger van Boudewijn III te Akko.
Tijdens zijn afwezigheid valt Boudewijn IV van Henegouwen Vlaanderen binnen; gravin Sybille, zwanger, reageert krachtig en laat Henegouwen plunderen als vergelding voor de wreedheden van Boudewijn in Artesië. De bisschop van Reims bemiddelt en een wapenstilstand wordt gesloten.
In 1150 keert Thierry terug, neemt wraak en verslaat Boudewijn IV bij Bouchain, ondanks diens steun van graaf Hendrik I van Namen en bisschop Hendrik II van Leez van Luik. Tijdens een ontmoeting tussen beide graven ter bevordering van vrede, geeft Thierry zijn dochter Margaretha ten huwelijk aan de zoon van Boudewijn IV, de toekomstige Boudewijn V van Henegouwen.
In 1156 huwt Thierry zijn oudste zoon met Elisabeth, dochter en erfgename van graaf Raoul I van Vermandois. In 1157 vertrekt hij opnieuw naar het Heilige Land, ditmaal met zijn echtgenote. Hij keert twee jaar later terug (1159) zonder haar, daar zij besloten heeft het klooster in Bethanië in te gaan.
Hun zoon Filips heeft het graafschap zonder moeite bestuurd tijdens hun afwezigheid en wordt bij terugkeer van zijn vader in het bestuur betrokken. In 1164 verleent Thierry stadsrechten aan de inwoners van Nieuwpoort, en vertrekt opnieuw naar Palestina, aangetrokken door de oosterse droom. Hij vergezelt koning Amalrik I van Jeruzalem naar Antiochië en Tripoli.
Na zijn laatste terugkeer in 1166 neemt hij als zegel een dadelboom, met op de keerzijde een met lauwerkrans gekroonde kop. Hij sterft op 17 januari 1168 te Gravelines en wordt begraven in de abdij van Watten, nabij Sint-Omaars.
De regering van Thierry was gematigd: hij herstelde een zekere binnenlandse vrede en ontwikkelde een tot dan toe rudimentaire grafelijke administratie. Het was ook een tijdperk van economische bloei, uitbreiding van landbouwgrond door ontginning, en de stichting van handelsvestigingen. Onder Thierry van de Elzas kende Vlaanderen zijn grootste territoriale uitbreiding. Hij was een onvermoeibare kruisvaarder, zoals zijn vier pelgrimstochten bewijzen.
Eerste echtgenote: Margaretha van Clermont (of Suanhilde?), overleden in 1133, liet slechts één dochter na:
Laurette, viermaal gehuwd:
Ivan, graaf van Aalst
Hendrik II, hertog van Limburg
Raoul I, graaf van Vermandois
Hendrik IV, graaf van Luxemburg
Laurette trok zich uiteindelijk terug in de abdij van Vorst te Brussel
Laatst gewijzigd:
23 september 2025
link:
https://ngv-stambomen.nl/Hagenbeek/2646
Gekopieerd!
E-mail een vraag aan Cees Hagenbeek over deze persoon.
