Stamboom van Hagenbeek

Vader: Johann Ghijsbertss Besemer
Moeder: Mechtild

• Geboren: circa 1330 te Esslingen am Neckar
• Wijnhandelaar in Duitsland (wijnhandelaar)
• Overleden: in 1400 (ongeveer 70 jaar oud) te Dordrecht

Ocker is de stamvader van alle Nederlandse Besemers. In Esslingen zijn uit oorkondes nog 3 geslachten te reconstrueren, beginnend rond 1200. De Besemers zouden welgestelde wijnbouwers geweest zijn met uitgebreide bezittingen op de hellingen van de Neckar. Rond 1355 zou Ocker naar Dordrecht gekomen zijn om er een wijnhuis te vestigen met aanvoer over de Neckar en de Rijn vanuit Esslingen en omgeving. Men dronk in de middeleeuwen liever de lichte Duitse - overwegend witte - wijn, dan de zwaardere Franse wijnen. De wijnhandel was voor Dordrecht reeds op het eind van de dertiende eeuw een "grand commerce", nog versterkt door het stapelrecht, dat Dordrecht in 1299 van Jan van Avesnes verkreeg, voor alle goederen die over Lek en Merwede werden aangevoerd. Door de wijnhandel zijn veel Dordtse families zeer welgesteld geworden, waarschijnlijk ook de Besemers.

Enkele aanwijzingen leiden naar Esslingen in Duitsland als de oorsprong van de Besemers. In de wijnhandel ligt dan vermoedelijk de verklaring voor hun naam. In de Middeleeuwen liet een wijnboer, die conform Karolingische wetgeving het recht had nieuwe wijn aan huis te verkopen, dat weten door wijnranken of een bezem aan zijn gevel te binden. Het geeft aan dat er nieuwe wijn is gemaakt en dat het bedrijf daarna is schoongemaakt; de bezem is dus niet meer nodig. Maar het gaat verder. Al van 1200 werden In Esslingen oogstrestanten (Spätlese en Eiswein) centraal in de stad direct aan de burgerij verkocht. Dit gebeurde in het Besenlokal van het wijnbouwersgilde, een typisch Schwabisch woord dat nog steeds bestaat. De beheerder van het lokaal was der Besener en zijn vrouw die Besenerin. Dit baantje voor slechts enkele weken was zeer lucratief en daarom een privilege van de belangrijkste wijnbouwer van het gilde. Door vererving bleef dit voorrecht in de familie, die daarmee geheel vereenzelvigd werd en ook als zodanig in oude oorkonden werd benoemd, waar Besener als gauw Besemer werd. Ocker Johannssohn Besemer is mogelijk een zoon van Johann Besemer (rond 1295), en in dat geval geboren in 1330 in Esslingen am Neckar, Duitsland. Hij overlijdt in 1400 in Dordrecht op een leeftijd van 70 jaren. De naam van zijn echtgenote is onbekend. Alleen het volgende kind is bekend: Ocker Johannssohn Besemer, de stamvader van alle in Nederland bekende Besemers/Bezemers.

Dossier: